Çanakkale Savaşı (19 Şubat 1915 - 9 Ocak 1916), I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında Çanakkale Boğazı'nda yapılan ve tarihin en kanlı ve stratejik çatışmalarından biridir. Bu savaş, Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri başarısıyla sonuçlanmış ve modern Türkiye'nin temel taşlarından biri olarak kabul edilmiştir.
Savaşın temel nedeni, İtilaf Devletleri'nin (başta İngiltere ve Fransa) Osmanlı İmparatorluğu'nu savaş dışı bırakmak ve İstanbul'u ele geçirerek Rusya'ya deniz yoluyla yardım ulaştırmak istemeleriydi. Çanakkale Boğazı'nın stratejik önemi, bu planın merkezindeydi.
Savaş, 19 Şubat 1915'te İtilaf Devletleri'nin deniz harekâtıyla başladı. İngiliz ve Fransız donanmaları, boğazdaki Osmanlı tabyalarını yoğun topçu ateşiyle dövmeye başladı. Ancak, Osmanlı savunması beklenenden çok daha güçlü çıktı. 18 Mart 1915'teki deniz harekâtı sırasında, Nusret Mayın Gemisi'nin boğaza döşediği mayınlar, İtilaf Devletleri'ne ait birçok gemiyi batırdı veya ağır hasara uğrattı. Bu başarısızlık, deniz harekâtını sona erdirdi ve İtilaf Devletleri kara harekâtına yöneldi.
Kara harekâtı, 25 Nisan 1915'te Gelibolu Yarımadası'na yapılan çıkarma ile başladı. İngiliz, Fransız, Avustralya ve Yeni Zelanda (ANZAC) kuvvetleri, Osmanlı savunmasını aşmayı hedefledi. Ancak, Mustafa Kemal'in (sonradan Atatürk) liderliğindeki Türk kuvvetleri, başarılı bir savunma stratejisiyle İtilaf kuvvetlerine ağır kayıplar verdirdi. Özellikle Arıburnu, Seddülbahir ve Anafartalar'daki çatışmalar, savaşın en yoğun ve kanlı mücadelelerine sahne oldu.
Mustafa Kemal'in ünlü "Size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum" sözü, Türk askerinin direniş ruhunu ve kararlılığını simgeler. Osmanlı kuvvetleri, siper savaşlarında büyük bir direniş göstererek İtilaf kuvvetlerini ilerleyişini durdurdu.
Çanakkale Savaşı, 9 Ocak 1916'da İtilaf kuvvetlerinin başarısızlıkla sonuçlanan son taarruzlarının ardından geri çekilmesiyle sona erdi. Savaşın sonunda, her iki taraf da ağır kayıplar vermişti, ancak Osmanlı İmparatorluğu bu zaferle I. Dünya Savaşı'nda önemli bir moral ve stratejik başarı elde etti.
Çanakkale Savaşı'nın sonuçları, Osmanlı İmparatorluğu'nun savunma kapasitesini ve Türk milletinin direniş gücünü tüm dünyaya gösterdi. Bu zafer, Mustafa Kemal'in ulusal kahraman olarak tanınmasına ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasında önemli bir adım olmasına katkıda bulundu. Ayrıca, Avustralya ve Yeni Zelanda için de ulusal kimliklerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynadı ve her yıl 25 Nisan'da ANZAC Günü olarak anılmaktadır.
Çanakkale Savaşı, "Çanakkale geçilmez" sözüyle simgelenen büyük bir direniş ve fedakarlık örneğidir ve Türk tarihinin en gurur verici sayfalarından biri olarak kabul edilir.
