Peloponez Savaşı, M.Ö. 431 ile M.Ö. 404 yılları arasında antik Yunan şehir-devletleri Atina ve Sparta arasında meydana gelen uzun süreli bir çatışmadır. Savaş, Atina'nın Deniz Birliği ve Sparta'nın kara gücü olan Peloponez Birliği arasında, bölgesel hakimiyet mücadelesi şeklinde gerçekleşmiştir. Bu savaş, Yunan tarihindeki en önemli olaylardan biri olarak kabul edilir ve Thukididis'in "Peloponez Savaşı Tarihi" eseri, bu döneme ışık tutan en değerli kaynaklardan biridir.
Savaş, Atina'nın yükselen gücü ve genişlemeci politikalarına karşı Sparta'nın tepkisiyle körüklenmiştir. Atina, M.Ö. 5. yüzyılın ortalarına doğru, Akdeniz çapında bir deniz imparatorluğu kurmuş ve birçok Yunan şehir-devletini ekonomik ve askeri olarak kontrol altına almıştır. Bu durum, Peloponez Birliği'nin lideri Sparta'yı tehdit eder hale gelmiş ve iki güç arasındaki gerilim artmıştır.
Savaşın ilk fazı, "On Yıl Savaşı" olarak bilinir ve M.Ö. 421'de, Nicias Barışı ile sonuçlanır. Ancak bu barış, karşılıklı güvensizlik ve yerel çatışmalar nedeniyle kısa ömürlü olur. İkinci faz, Atina'nın Sicilya Seferi ile başlar. M.Ö. 415'te Atina'nın Sicilya'ya büyük bir sefer düzenlemesi, stratejik bir felaketle sonuçlanır ve Atina'nın askeri ve ekonomik gücü ciddi şekilde zayıflar.
Savaşın son dönemi, Atina'nın giderek kötüleşen durumunu ve sonunda M.Ö. 404'te teslim oluşunu içerir. Sparta, Pers İmparatorluğu'nun desteğini alarak Atina'nın limanını kuşatır ve şehri teslim olmaya zorlar. Atina'nın yenilgisi, şehir-devletin politik ve askeri gücündeki azalmayı işaret ederken, Sparta'nın da bir süre sonra çeşitli iç sorunlar ve dış baskılarla karşı karşıya kalması, Yunanistan'daki güç dengelerinin sürekli olarak değişken kalmasına yol açar.
Peloponez Savaşı, antik Yunan dünyasında derin izler bırakmış ve siyasi yapının, askeri stratejinin ve diplomatik ilişkilerin gelişimine dair önemli dersler sunmuştur. Bu savaş, aynı zamanda bireysel şehir-devletlerin kendi aralarındaki rekabetin, geniş çaplı bir çöküşe nasıl yol açabileceğinin de bir örneği olarak tarih sahnesindeki yerini almıştır.
